چګاس ناروغي د یو پرازیت (ټریپانوسوما کروزې) له کبله منځته راځي، چې اکثر د یو خاص غوماشو (چې ورته د “ښکلولو غوماشو” ویل کېږي) له لارې انسان ته انتقالېږي. دا ناروغي خاصتاً په لاتینې امریکا کې شته، خو اوس نړیوالې اندېښنې هم لري.
ولې ۱۴ اپریل؟
د ۱۹۰۹ کال د اپرېل په ۱۴مه، برازیلي ډاکټر کارلوس چګاس دا ناروغي لومړی ځل په یوه ماشومه کې وموندله. هماغه ورځ د دې ناروغۍ د یادونې ورځ وټاکل شوه.
ولې دا مهمه ده؟
له ۶ نه تر ۷ میلیونه خلک دا ناروغي لري.
شاوخوا ۷۰ میلیونه نور یې په خطر کې دي.
لومړني علایم نه لري، خو وروسته د زړه او هاضمې سیستم ته سخت زیان رسوي.
ځکه ورته خاموشه ناروغي ویل کېږي، چې نه پېژندل شوې او نه هم ورباندې تمرکز کېږي.
څه باید وشي؟
د امېندوارو مېرمنو چټکه سکرینینګ.
درملو او تشخیص ته اسانه لاسرسی.
د خلکو پوهاوی لوړول.
د واکسین او څېړنې ملاتړ.